(Tamnhin.net) - Bộ phận phân tích và tư vấn kinh tế (EIU) thuộc tạp chí Nhà kinh tế, ngày 5/4, cho rằng thông tin kinh tế đáng chú ý nhất của Nhật Bản trong những tháng gần đây đó là quyết định của Ngân hàng Nhật Bản (BOJ) đề ra mục tiêu lạm phát là 1%.



Cho đến nay vẫn chưa rõ là BOJ sẽ hành động tích cực như thế nào để đạt được mục tiêu này, nhưng nó vẫn cho thấy có một quyết tâm đổi mới vì lâu nay Nhật Bản luôn phải đối mặt với áp lực thiểu phát chứ không phải là lạm phát.
Cuộc chiến lâu dài chống thiểu phát của Nhật Bản có nguồn gốc từ việc nổ bong bóng tài sản đầu thập niên 1990. Kể từ đó, nền kinh tế Nhật Bản không tự lực tăng trưởng được, một phần vì dư thừa công suất và các ngân hàng yếu. Trong những năm gần đây, khả năng đưa ra các gói kích thích mạnh cũng bị hạn chế vì tình hình tài chính công xấu đi. Một hạn chế nữa không kém phần quan trọng đó là lãi suất gần bằng không nên không còn khả năng nới lỏng tiền tệ.

Mặc dù đến nay lãi suất cơ bản của BOJ và lãi suất qua đêm vẫn không thay đổi, 0 - 0,1%, nhưng tuyên bố mục tiêu lạm phát 1% được BOJ đưa ra trong cuộc họp chính sách trong tháng 2 tạo ra những lợi ích đáng kể. Có thể cho rằng, một cam kết công khai như thế này có thể tự thực hiện nếu những người tham gia thị trường tin rằng BOJ có nguồn lực cần thiết để đạt được mục tiêu. Do trong hơn một thập kỷ, BOJ đã không đề ra một mục tiêu lạm phát cụ thể, nhiều nhà quan sát tin rằng tuyên bố vừa qua của BOJ báo hiệu một sự thay đổi lớn trong chính sách tiền tệ của Nhật Bản. Điều này càng tin cậy khi đúng thời điểm công bố mục tiêu lạm phát, BOJ cũng công bố chương trình mở rộng mua tài sản, bao gồm việc mua từ 55 nghìn tỷ đến 65 nghìn tỷ yên trái phiếu chính phủ. Những biện pháp này cho thấy BOJ sẵn sàng hơn trong việc kích thích kinh tế.

Đến cuộc họp trong tháng 3, BOJ tiến xa hơn trong việc kích thích kinh tế khi để ra một khoản cho vay hỗ trợ các lĩnh vực công nghiệp ưu tiên. Có thể việc BOJ thực sự có quan điểm ủng hộ lạm phát đã dần dần có ảnh hưởng lớn đến các thị trường tài chính. Trong những tuần gần đây, lãi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản kỳ hạn 10 năm đã tăng nhẹ, trong khi đó đồng yên giảm giá so với đồng đôla Mỹ và các đồng tiền khác.

Tuy nhiên, vẫn chưa rõ là BOJ định đi xa đến đâu. BOJ đã chịu áp lực chính trị lớn trong việc nới lỏng chính sách và tuyên bố mục tiêu lạm phát này có thể là nỗ lực nhằm làm chệch hướng những chỉ trích. Hơn nữa, BOJ chưa công bố kế hoạch cụ thể triển khai nguồn tiền mới cam kết này - một điều thiết yếu nếu muốn thay đổi kỳ vọng lạm phát. Cũng có những căn cứ để nghi ngờ rằng liệu BOJ có thực sự thay đổi quan điểm chính sách của mình, hoặc chỉ theo đuổi chính sách mới một cách chậm chạp và miễn cưỡng. Từ lâu đã có tranh cãi về việc liệu BOJ đã làm tất cả mọi điều có thể để chống thiểu phát hay chưa.

Giá tiêu dùng trong năm 2011 giảm 0,3% sau khi giảm 0,7% trong năm 2010. Sự thay đổi này phản ánh các yếu tố về nguồn cung, bao gồm việc sản lượng nông nghiệp giảm do những lo ngại về nhiễm xạ ở vùng đông bắc Nhật Bản sau thảm họa hạt nhân 11/3/2011. Tuy nhiên, môi trường thiểu phát của Nhật Bản không có sự thay đổi cơ bản. Trong năm 2012, giá dầu toàn cầu cao và dự báo giá trị đồng yên giảm, nhưng áp lực lạm pháp sẽ rất yếu. EIU dự báo chỉ số giá tiêu dùng của Nhật Bản sẽ chỉ tăng 0,1% trong năm 2012. Đến năm 2013, áp lực thiểu phát có thể quay lại do giá dầu mỏ và các nguyên liệu phi dầu mỏ giảm.

Lê Chân